Archief | Erfgoed van de Week: Kleiburg, van verval naar meesterwerk
- Externe publicaties
- 6 okt 2021
- 2 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 14 okt
Bron: Gemeente Amsterdam, Erfgoed van de Week: Kleiburg, van verval naar meesterwerk (2021).
Samenvatting
De flat Kleiburg in de Bijlmer stond in 2011 op het punt om gesloopt te worden. Uiteindelijk werd het gebouw gered door een renovatie waarbij de appartementen als kluswoningen werden verkocht. Inmiddels is Kleiburg internationaal bekroond en officieel onderdeel van het gemeentelijk beschermd stadsgezicht. Het verhaal laat zien hoe erfgoed, wonen en vernieuwen samen kunnen gaan.
Van modern plan naar problemen
De Bijlmer werd in de jaren ’60 ontworpen als moderne woonwijk: hoge honingraatflats met veel groen en gescheiden verkeersstromen. Door bezuinigingen werden belangrijke onderdelen uit het plan geschrapt. Zo ontstond een kale wijk met weinig voorzieningen. Kleiburg, gebouwd in 1971, was een van de grootste flats.
In de praktijk bleek de wijk weinig geliefd. Veel bewoners vertrokken na korte tijd. Vanaf 1975 werden leegstaande woningen toegewezen aan Surinaamse gezinnen die na de onafhankelijkheid naar Nederland kwamen. Later kwamen daar drugsproblemen bij. Het imago van de Bijlmer verslechterde, en ook Kleiburg raakte in verval.
Bijna gesloopt
Na de Bijlmerramp in 1992 werd de wijk grootschalig herontwikkeld. Veel flats maakten plaats voor laagbouw. Rond 2011 was Kleiburg de laatste originele honingraatflat die nog niet was aangepakt. Het gebouw stond grotendeels leeg, en sloop leek de enige optie. Woningcorporatie Rochdale besloot toch een reddingspoging te wagen en schreef een tender uit.
Nieuw leven als klusflat
Consortium DeFlat nam Kleiburg over en koos voor een bijzondere aanpak: de flat werd van buiten gerestaureerd, maar de appartementen werden casco als kluswoningen verkocht. Bewoners konden zelf de inrichting bepalen en eventueel meerdere woningen samenvoegen. Ook de begane grond werd opener gemaakt door bergingen om te bouwen tot werk- en woonruimtes.
Het resultaat was een groot succes. Alle woningen werden snel verkocht. Het schoongespoten beton gaf de flat zijn oorspronkelijke uitstraling terug en zorgde voor een rustig beeld in de wijk.
Erkenning en erfgoed
De renovatie leverde Kleiburg grote waardering op. In 2017 won de flat de Mies van der Rohe Award, de belangrijkste Europese architectuurprijs, en de Dutch Design Award Habitat. Voor het eerst ging de prijs naar een renovatieproject.
Sinds 2019 maakt Kleiburg deel uit van het Bijlmermuseum, het gebied dat is aangewezen als gemeentelijk beschermd stadsgezicht. Daarmee is de flat niet alleen een woonplek, maar ook officieel erfgoed van de stad Amsterdam.
Betekenis voor verduurzaming
De geschiedenis van Kleiburg laat zien dat behoud en vernieuwing hand in hand kunnen gaan. Voor de huidige verduurzamingsopgave betekent dit: er is veel aandacht voor de erfgoedwaarde van het gebouw. Dat kan beperkingen opleveren (bijvoorbeeld bij gevelaanpassingen of materiaalkeuze), maar ook kansen om kwaliteit en waarde van de woningen te behouden of te vergroten.
Download het hele artikel hier:
Heb je vragen, ideeën of wil je jouw ervaringen delen?
Al betreft het hier een publicatie die niet door ons is gemaakt, stuur ons gerust een email op duurzaamkleiburg1@gmail.com. Samen bepalen we de weg naar een toekomstbestendig Kleiburg.
